Wat is sarcoïdose?

Sarcoïdose is een ontstekingachtige reactie waarbij lymfocyten, een soort bloedcellen, hyperactief worden. Deze overactieve lymfocyten geven stoffen af die granulomen veroorzaken (een ophoging van ontstekingscellen). Hoewel sarcoïdose een multisystemische aandoening is, dat wil zeggen dat allerlei organen bij de ziekte betrokken kunnen zijn, doen de longen in de meerderheid van de gevallen mee (zo’n 90%). In eerste instantie wordt het dan ook gezien als een longaandoening en is de longarts over het algemeen de aangewezene om sarcoïdosepatiënten te begeleiden.

Oorzaak en voorkomen

De oorzaak is nog steeds niet duidelijk. Er is sprake van een aanleg (erfelijke component) en bepaalde omstandigheden en/of omgevingsfactoren. Blootstelling aan bepaalde lichaamsvreemde stoffen kunnen bij daarvoor gevoelige personen een reactie van het afweersysteem veroorzaken met als gevolg granulomateuze afwijkingen. Naar schatting 5000 tot 7000 mensen lijden aan sarcoïdose in Nederland. Ieder jaar krijgen zo’n 2000 inwoners van Nederland voor het eerst sarcoïdose.

Klachten of symptomen

Patiënten met sarcoïdose kunnen zich met allerlei klachten presenteren afhankelijk o.a. van de aangetaste orgaansystemen. De klachten waarmee patiënten zich melden hangen in ongeveer 90% van de gevallen samen met lokalisatie in de longen. Tegelijkertijd kunnen problemen met de ogen, huidafwijkingen, gewrichtsklachten, hartklachten en soms ook neurologische verschijnselen optreden. In sommige gevallen kunnen longafwijkingen afwezig zijn en kunnen extrathoracale verschijnselen op de voorgrond staan. Moeheid is het grootste probleem.

Verloop en behandeling

Het beloop van sarcoïdose is onvoorspelbaar. De ziekte kan acuut verlopen, maar kan ook chronisch verlopen, of zelfs progressief. De prognose van de acute vorm is over het algemeen gunstig. Het verloop van de chronische vorm wordt gekenmerkt door wisselende activiteit in de loop der tijd. De prognose hiervan is wisselend. Sarcoïdose behoeft lang niet altijd medicamenteuze behandeling. Indien dat wel het geval is, zijn er vele mogelijkheden (zie ook FAQ). Daarnaast is in vele gevallen fysiofitness zinvol.

zie ook de website van de Sarcoidose Belangenverening Nederland (SBN): informatie