NLLongklachten (mede) als gevolg van het gebruik van medicijnen
Medicijnen kunnen naast het gewenste effect ook allerlei bijwerkingen veroorzaken. Als deze in de long optreden spreekt men van zogenaamde ‘drug-induced’ longaandoeningen, ofwel een door medicijnen veroorzaakte, toxische long-reactie. Het farmacogenetisch profiel van de persoon kan daarbij een belangrijke rol spelen. Variatie hierin kan de oorzaak zijn dat mensen die hetzelfde geneesmiddel in dezelfde dosis gebruiken, toch een andere werking (effect) of andere bijwerkingen (toxiciteit) van het medicament ervaren.
Men spreekt in de regel liever over medicijnen dan geneesmiddelen, want het is de vraag of alle middelen werkelijk genezen. Medici worden frequent geconfronteerd met verschillen in respons en bijwerkingen van medicijnen, die zich niet louter laten verklaren door dosisverschillen. Veelal hebben patiënten meer dan een aandoening, waardoor diverse medicamenten tegelijkertijd nodig zijn. Soms werken ze elkaar tegen en in andere gevallen kunnen ze elkaars effecten versterken. Het Farmacotherapeutisch Kompas en bijsluiters staan hier vol mee. Binnen de longziekten is de zogenaamde ‘drug-induced’ longaandoening een bekend fenomeen. Hierbij treedt een reactie op in het longweefsel, waardoor het moeilijker wordt om zuurstof op te nemen. Medicijnen en toxische stoffen welke de long via de inademingslucht bereiken kunnen letterlijk adembenemende gevolgen hebben.
De rol van farmacogenetica
Een van de oorzaken waardoor bijwerkingen mogelijk te verklaren zijn, is het genetisch profiel van de patiënt.
De farmacogenetica onderzoekt of verschil in effectiviteit en bijwerkingen middels het genetisch profiel van een patiënt verklaard kan worden. Kennis van farmacogenetica is van groot klinisch belang voor het bepalen van de individuele gevoeligheid van een patiënt voor een medicijn en noodzakelijk voor eenieder die verantwoordelijk is voor het voorschrijven van medicijnen. Polymorfismen in het CYP450 systeem en andere systemen kunnen aanleiding geven tot onbegrepen reacties op medicatie, bijwerkingen of zelfs toxische reacties. Indien een medicus onbegrepen reacties niet kan verklaren, kan de farmacogenetica hier mogelijk een oplossing bieden.
Farmacogenomische kennis toegepast in de medische praktijk. Het is van belang de mensen die reageren op een bepaald geneesmiddel met de gewenste reactie te kunnen onderscheiden van degenen die reageren met een toxische reactie of niet reageren.
Zie verder: O. Bekers. De rol van farmacogenetica bij het voorschrijven van medicatie in de praktijk. ild care today 2009 (link)
Relevante artikelen
Wijnen PAHM, Bekers O, Drent M.
Relationship between drug-induced interstitial lung diseases and CYP polymorphisms.
Curr Opinion Pul Med 2010; 496-502.
Wijnen PAHM, Limantoro I, Drent M, Bekers O, Kuijpers PMJC, Koek GH.
Depressive effect of an antidepressant: therapeutic failure of venlafaxine in a case lacking CYP2D6 activity.
Ann Clin Biochem 2009; 46: 527-30.
Wijnen PAHM, Drent M, Nelemans P, et al.
Role of cytochrome P450 polymorphisms in the development of pulmonary drug toxicity: a case-control study in the Netherlands
Drug Saf; 2008: 31: 1125-34.
Verslag van het congres getiteld: ‘Drug-induced, occupational and environmental related lung diseases.’
Utrecht, 30 september 2004, Karel V.
Drent M, Wessels S, Jacobs J, Thijssen H.
Association of diffuse alveolar haemorrhage with acquired vitamin K deficiency.
Respiration 2000;67:697.
Drent M.
(Dex)fenfluramine-induced interstitial pneumonitis.
Eur J Intern Med 2000; 11: 290.
Wilschut F, Cobben N, Thunissen F, Lamers R, Wouters E, Drent M.
Recurrent respiratory distress associated with carbamazepine overdose.
Eur Respir J 1997; 10: 2163–2165.
Drent M, Kuks, P, van de Bosch J, Brandt K-H.
Psychische klachten door overdosering theofylline; noodzakelijkheid van spiegelcontrole.
Ned Tijdschr Geneesk 1993; 137: 1831-35.