Op een ochtend in Ede die het best te karakteriseren is als ‘stormachtig’, dropen naast patiënten en bezoekers in de ochtend verschillende collega longartsen het Ziekenhuis Gelderse Vallei binnen. Het was 12 december 2014. Onder leiding van professor dr. Marjolein Drent werd namens de ild care foundation een masterclass gegeven over iatrogene longbeelden veroorzaakt door medicatie. Nadat iedereen een beetje was opgedroogd en zich met een kop koffie had voorgesteld aan de deelnemende collega’s begon professor Drent de masterclass met een interessante voordracht over ‘Personalized medicine: geneeskunde op maat in de dagelijkse praktijk’.

Nadien kregen we een fraai overzicht van professor dr. Aalt Bast, hoofd afdeling Toxicologie Universiteit Maastricht.

Van ‘Personalised medicine’ gingen we nu de farmacologische diepte in met betrekking tot interstitiële longaandoeningen, geneesmiddelen en voeding. Regelmatig zien we ILD beelden waarbij een belangrijke relatie met medicatiegebruik aannemelijk is. Maar waarom is dat zo? Welke farmacologische eigenschappen hebben deze medicamenten en hun metabolisatie soms gemeen? Op een heldere en energieke manier wist professor Bast ons de wereld van de redoxreacties, zuurstofradicalen en cytochroom p450 uit te leggen. Ik geniet er altijd erg van als iemand in staat is om lastige onderwerpen helder te krijgen. Weet u wat bleomycine, nitrofurantoïne en cocaïne gemeen hebben als het gaat om metabolisatie en longschade? Welke rol kan farmacogenetica spelen bij beoordelen van mogelijke schade van medicatie? Kunnen we het voorspellen? En welke rol spelen lifestyle, voeding, ras en geslacht?

Ook werd stil gestaan bij interacties tussen verschillende medicamenten. Soms is het de interactie die maakt dat concentraties te hoog worden en vervolgens tot longschade kunnen leiden.

En dan is er natuurlijk dé site: www.pneumotox.com. Speciaal voor de masterclass reisde professor dr. Philippe Camus, longarts uit Dijon en oprichter ‘pneumotox.com’ ongeveer 750 kilometer naar Ede.

In een mooi overzicht met de titel ‘How can we recognize drug-induced ILD?’ ging hij in op de site die inmiddels 21820 referenties in de database heeft  en 894 bekende medicamenten, chemicaliën of procedures beschrijft (juni 2014). Door het screenen van ongeveer 60.000 artikelen per jaar is en blijft pneumotox.com een geweldig up-to-date hulpmiddel bij het herkennen van medicatie die longschade kan geven. Met veel gevoel voor humor vertelde professor Camus over de patronen die we kunnen tegenkomen. Vanwege de beperkte groepsgrootte en het interactieve karakter van de masterclass kwamen alle vragen aan bod. Vragen die door deelnemers werden gesteld, maar ook de vragen van professor Camus aan de deelnemers.

Na de lunch werd de casuïstiek besproken die was meegenomen door de deelnemers en Marjolein Drent. Hoe maak je een relatie met medicatie aannemelijk? Welke therapeutische mogelijkheden zijn er? Dit onderdeel maakte de cursus zeer praktisch.

Al met al een erg leerzame cursus georganiseerd door de ild care foundation die ik iedereen kan aanbevelen.

Jelle Miedema, longarts Erasmus MC Rotterdam

Er zijn 5 accreditatiepunten toegekend aan deze cursus.