Wereldwijd leven mensen langer, de bevolking veroudert met een snelheid die nog nooit eerder
in de geschiedenis is gezien. Demografische vergrijzing in Europa verschilt niet veel van die in de Verenigde Staten, meer dan een vijfde van de bevolking is momenteel 65 jaar en ouder. De vergrijzing van de bevolking heeft invloed op de praktijk van moderne geneeskunde en gezondheidszorg die steeds vaker te maken heeft met mensen die lijden aan een of meer chronische aandoeningen, die algemeen worden beschouwd als blijvend aanwezig.

Op biologisch niveau is veroudering het gevolg van de accumulatie van een grote verscheidenheid aan moleculaire en cellulaire schade in de tijd. Dit leidt tot een geleidelijke afname van fysieke en mentale vermogens, een groeiend risico op ziekte en uiteindelijk overlijden naarmate de leeftijd vordert. Momenteel wordt succesvolle veroudering gezien als een multidimensionaal fenomeen met drie verschillende domeinen: voorkomen van ziekte en invaliditeit, onderhoud en behoud van een hoge fysieke en cognitieve functie, en een aanhoudende betrokkenheid bij sociale en productieve activiteiten (participatie). Veel van de risico’s lijken potentieel aanpasbaar te zijn, hetzij door individuen zelf of door wijzigingen in hun directe omgeving. Naarmate het aantal oudere volwassenen groeit, is het noodzakelijk dat we ons begrip en de kennis van de biologie van veroudering vergroten.

Menselijke longen zijn samengesteld uit een uniek arsenaal van celtypen die voortdurend gedurende een mensenleven worden geconfronteerd met chemische, mechanische, biologische (al dan niet veroorzaakt door lichaamsvreemde stoffen) en immunologische stress. Aangeboren en adaptieve immuniteit in de long verandert met de leeftijd. In het laatste nummer van Current Opinion in Pulmonary Medicine, vindt u een reeks artikelen samengesteld die gericht zijn op de rol van veroudering in de longgezondheid en ziekte.

Current Opinion in Pulmonary Medicine (Curr Opin Pulm Med. 2022 Jul 1)

Het artikel van Spagnolo en Semenzato (pp. 296–302: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35749794/) geeft een gedetailleerd overzicht van de moleculaire mechanismen die betrokken zijn bij cellulaire veroudering in de longen. Hoewel er veelbelovende resultaten zijn geboekt in diermodellen voor sommige chronische longziekten met deze senolytica, zijn pogingen om ze klinisch te gebruiken echter veel minder succesvol.

De bijdrage van Semen et al. (blz. 303-306: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35749795/), beschrijft dat de pathofysiologie van vasculaire remodelleringskenmerken voor pulmonale arteriële hypertensie (PAH) vrij vergelijkbaar zijn met mechanismen van cellulaire veroudering. De ontwikkeling van meer specifieke biomarkers die veroudering in PAH weerspiegelen, kunnen behulpzaam zijn.

De presentatie van sarcoïdose is zeer variabel, afhankelijk van de intensiteit en duur van de ontsteking en de betrokken organen. Singha et al. (pp. 307-313: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35749796/) beschrijven in hun review dat geslacht en leeftijd belangrijke determinanten zijn van klinische fenotypes van sarcoïdose. Ze beschrijven hoe de klinische manifestaties van sarcoïdose kunnen worden beïnvloed door de effecten van geslachtshormonen en door leeftijdsafhankelijke veranderingen in immunologische functies en fysiologie. Ons begrip van de rollen van geslacht en ouder worden op sarcoïdose is beperkt.

Bast en Drent (pp. 314-320: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35749797/) gaan dieper in op de verhoogd risico van ouderen die worden blootgesteld aan toxicologische triggers. Dit kan leiden tot soms onverklaarbare longschade tijdens het ouder worden. Karakteristieke processen van de farmacologie van geneesmiddelen, d.w.z. absorptie, distributie, metabolisme en uitscheiding veranderen tijdens veroudering. Hier wordt vaak geen rekening mee gehouden bij farmacotherapie. Bovendien, medicijngebruik neemt toe met de leeftijd, wat het risico op geneesmiddel-geneesmiddel-interactie verhoogd en kan leiden tot geneesmiddel geïnduceerde long schade. Ook hebben ouderen een hoger risico op co-morbiditeiten, afname van vitale functies, inclusief nier- en leverfunctie.

Het review van Saketkoo et al. (blz. 321-336: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35749798/) richt zich op het voorkomen van kwetsbaarheid bij interstitiële longziekte (ILD) en het behoud van de algemene gezondheid en het welzijn van mensen die leven met een ILD van welke leeftijd dan ook, vanaf het moment van diagnose en naarmate ze ouder worden. Veroudering gaat gepaard met ingrijpende veranderingen en uitdagingen, inclusief overgangen in het werkleven, eventueel aannemen nieuwe rollen en verantwoordelijkheden, en toenemende sterfgevallen van vrienden en familieleden. Deze ervaringen kan het sociale, emotionele en fysieke welzijn beïnvloeden en aanleiding geven tot frustratie, eenzaamheid en/of sociale onthouding. Gezondheid en welzijn van ouder wordende ILD-patiënten kunnen worden bevorderd door kwetsbaarheid voorspelling, patiëntbetrokkenheid en preventief praktijken. De ontwikkeling van een voorspellingsscore wordt voorgesteld om te helpen bij het classificeren van degenen die het meeste risico lopen op kwetsbaarheid en om interventies te begeleiden die succesvol blijven veroudering voor alle niveaus van ILD-ernst.

Deze bijdragen lezend over de onvermijdelijke rol van het verouderingsproces bij chronische longziekten doet je afvragen hoeveel gezondheidswinst er uiteindelijk momenteel op dit gebied worden verkregen via deze benadering van het vertragen van veroudering. Verder, moet men zich realiseren dat gezondheidsvoordelen kunnen worden gemaximaliseerd door de omstandigheden te verbeteren. De formulering van gezondheid is voorgesteld als: het vermogen om zich aan te passen en zichzelf te managen. Deze moeten worden geïdentificeerd en gekarakteriseerd voor de drie domeinen van gezondheid: fysiek, mentaal en sociaal. Zo kan niet alleen de patiënt, maar de mens worden behandeld.